Biografia
Jan Tadeusz Betley (1908 - 1980)
Portret Jana Betleya pędzla Michała du Lauransa
Jan Tadeusz Betley urodził się w Płocku 28 lutego 1908 roku. Uprawiał malarstwo sztalugowe (olej, akwarela) ─ pejzaż, sceny rodzajowe, portret. Przed wstąpieniem w 1930 roku do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie uczęszczał do Szkoły Sztuk Pięknych, która w 1929 roku otrzymała nazwę Akademii. W Akademii studiował w pracowni profesora Tadeusza Pruszkowskiego, gdzie w 1936 roku uzyskał absolutorium z pierwszą nagrodą. Od 1935 roku był członkiem Stowarzyszenia Plastyków ─ Grupa Czwarta, która powstała z inspiracji prof. Tadeusza Pruszkowskiego i składała się w owym czasie z jego najmłodszych wychowanków.
Działalność artystyczną rozpoczął Jan Betley jeszcze jako student Warszawskiej Akademii, biorąc udział w wystawie Instytutu Propagandy Sztuki w 1936 roku. Prezentował swoje prace na wystawach i salonach dorocznych IPS'u i Zachęty, a także na dwóch wystawach zagranicznych w 1937 roku z Blokiem Zawodowych Artystów Plastyków w Sztokholmie i w Londynie. Obraz "Konkursy hippiczne w Łazienkach” z wystawy w Londynie powrócił po II wojnie światowej do kraju i w roku 1962 był eksponowany w Muzeum Narodowym na wystawie "Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX wieku", otwartej w ramach obchodów setnej rocznicy powstania tego muzeum (1862-1962).
W 1978 roku Jan Betley został zaproszony przez Muzeum Narodowe do udziału w wystawie "W kręgu Pruszkowskiego", na której eksponowany był jego obraz z 1939 roku pt. "Bieg św. Huberta". Przed wojną odbył podróże do Austrii (1935), Włoch (1937) i Francji (1937).
W czasie okupacji malował dorywczo, utrzymywał jednak kontakty artystyczne z prof. Tadeuszem Pruszkowskim, prof. Felicjanem Kowarskim, prof. Eugeniuszem Arctem i Tytusem Czyżewskim. Pracował okresowo w antykwariacie Karola Tchorka i w zarządzie miejskim Warszawy. Jego dorobek malarski uległ w czasie wojny niemal całkowitemu zniszczeniu.
Bezpośrednio po wojnie Jan Betley brał udział w wystawach organizowanych przez Związek Polskich Artystów Plastyków w Muzeum Narodowym i w SARPie (wystawy "Warszawa oskarża" w 1945 roku i "Gwasze, rysunki, rzeźba" w 1947 roku). W 1948 roku rozpoczął pracę w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych na stanowisku asystenta, później adiunkta, a po przewodzie habilitacyjnym w 1966 roku (wykład pt. "O kształtowaniu świadomości plastycznej i wystawa prac własnych na Wydziale Malarstwa) na stanowisku docenta (1967).
Jan Betley prezentował swoje prace na wszystkich wystawach ogólnopolskich i okręgowych oraz na okolicznościowych, jak np. "Plastycy w walce o pokój", "Martyrologia i walka narodu polskiego", "Pejzaż inspiracją malarza", a także na Festiwalach Malarstwa Współczesnego i Warszawskich Festiwalach Sztuk Pięknych. Brał również udział w wystawach zagranicznych w Genewie, Rapperswil i w Pradze (1946, 1948), w Sofii, Belgradzie i Sarajewie (1956, 1958), w San Francisco, Los Angeles (1959), Coventry i Rostoku (1960), w Moskwie i Pekinie (1965) oraz w Budapeszcie, Pradze i Berlinie (1966). W 1968 roku zaprezentował swe obrazy w Glasgow, na organizowanej przez Desę wystawie "Dni polskie", a w 1969 roku w Nowym Jorku na wystawie pejzażu polskiego zorganizowanej przez Zarząd Główny ZPAP i MSZ. W 1970 roku wystawa ta była również eksponowana w Bostonie, Buffalo, Chicago i Filadelfii. W 1971 roku wziął udział w kolejnych wystawach zagranicznych: w Berlinie ("Dni Warszawy") oraz w Budapeszcie (,,Warszawa w sztuce"). Odbył ponownie podróż do Francji (1957) oraz do Niemiec (1956) i ZSRR (1960). Za życia miał dwie wystawy indywidualne: w 1965 roku w Galerii Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych i w 1975 roku w Galerii Wojska Polskiego w Warszawie.
Prace Jana Betleya znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, w Muzeum Historycznym m. st. Warszawy, Muzeum Wojska Polskiego, w Ministerstwie Kultury i Sztuki, w Muzeum Książąt Mazowieckich i Muzeum Diecezjalnym w Płocku, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Stacje Męki Pańskiej namalowanie w czasie okupacji znajdują się w kościele "Na Górkach" w Płocku. Wiele obrazów jest w posiadaniu rodziny, przyjaciół i znajomych.
Przedwojenna "Wystawa łowiecka" w Zachęcie (1937) przyniosła Janowi Betleyowi wyróżnienie. Po wojnie otrzymał nagrody: w 1948 roku na wystawie przedolimpijskiej zorganizowanej przez SARP i w 1964 roku na V Ogólnopolskiej Wystawie Marynistycznej. W 1965 roku został wyróżniony nagrodą Ministra Kultury i Sztuki na wystawie z okazji dwudziestolecia PRL. W 1978 roku wyróżnienie otrzymał obraz Jana Betleya prezentowany w Zachęcie na wystawie pt. ,,Wojsko w życiu Ojczyzny". Sam malarz najbardziej jednak cenił sobie nagrodę przyznaną mu w 1978 roku przez prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy za wybitne zasługi dla miasta. Jan Betley został odznaczony m. in.: w 1973 roku Złotym Krzyżem Zasługi, w 1975 roku Złotą odznaką "Za zasługi dla Warszawy"; w 1975 roku odznaką Ministerstwa Kultury i Sztuki "Zasłużony działacz kultury"; w 1976 roku Złotą Odznaką Związku Polskich Artystów Plastyków. W 1979 roku otrzymał medal pamiątkowy z okazji 75-lecia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Wprawdzie Jan Betley urodził się w Płocku, ale swe artystyczne życie związał z Warszawą, gdzie mieszkał, studiował, pracował i wystawiał. Ta ścisła więź ze stolicą sprawiła, że stał się malarzem warszawskim, malarzem Starego i Nowego Miasta.
Jan Betley zmarł w 1980 roku i został pochowany na Starych Powązkach w kwaterze nr 264.